Van de oorspronkelijke bebouwing van de gemeente Bunschoten is niet veel bewaard gebleven. Van voor het jaartal 1850 dateren slechts twee kerkgebouwen, enkele boerderijen en hier en daar nog wat restanten in de vorm van gevels van voor het overige flink vernieuwde gebouwen. Dat betekent dat de meest waardevolle bebouwing dateert uit de periode vanaf 1850 tot ongeveer 1950 met een enkele uitschieter van na 1950 uit de zogenaamde wederopbouwperiode. Daarbij moet gedacht worden aan de Maranathakerk, het wijkgebouw en de visrokerij op de Oostmaat.
De historische bebouwing bestaat vooral uit (voormalige) boerderijen en (vissers-) woningen. Die panden liggen voornamelijk langs de historische bebouwingsassen Veenestraat, Dorpsstraat, Molenstraat, in Spakenburg, in Eemdijk en aan de Zevenhuizerstraat.